Kozijnen in Georgiaanse stijl

Daan Nijssen Daan Nijssen
Orangery with Bi-fold Doors, Vale Garden Houses Vale Garden Houses Classic style conservatory
Loading admin actions …

Wie wel eens in Londen of Boston is geweest zal ongetwijfeld gebouwen in Georgiaanse stijl hebben gezien. Deze bouwstijl, die tijdens de regeerperiodes van George I, II, III en IV (1714-1830) gangbaar was in Groot-Brittannië en haar koloniën, kenmerkt zich door een hoge mate van symmetrie. Vaak zijn Georgiaanse gebouwen versierd met neoklassieke elementen zoals gouden driehoeken of zuilen. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van contrasten in kleur: rode bakstenen, donkergrijze dakpannen, witte kozijnen met kleurrijke luiken. Voor de rest is de Georgiaanse architectuur redelijk bescheiden wat decoratie betreft—dit in tegenstelling tot de rococo architectuur in de rest van Europa. In dit Ideabook zullen we kijken naar Georgiaanse kozijnen. Georgiaanse kozijnen hebben een kenmerkend rasterpatroon en zijn meestal vervaardigd van witgeverfd hout. Vaak zijn de kozijnen uitgerust met beschilderde luiken. Dit tijdloze ontwerp—sfeervol doch eenvoudig—matcht goed bij veel verschillende soorten huizen, zoals we hieronder zullen zien.

Koloniaal landhuis in Georgiaanse stijl I

De Georgiaanse bouwstijl liet ook zijn sporen na in Amerika, waar de stijl bekend staat als de koloniale stijl. Vooral in Boston vind je veel gebouwen in de koloniale Georgiaanse stijl. De Georgiaanse gebouwen in Boston en andere steden zijn meestal gemaakt van rode bakstenen, maar in landelijke gebieden was hout gangbaar. Meestal werd dit hout wit geverfd of beschilderd in een andere lichte tint. Het huis op deze foto is een schoolvoorbeeld van zo'n koloniaal landhuis. Er is bij dit huis veel aan gedaan om zo veel mogelijk licht binnen te laten. De Georgiaanse ramen zijn erg groot en vullen bijna de gehele muur. Daarnaast laten de dakkapellen veel licht binnen en zorgt de veranda voor een echt buitengevoel.

Koloniaal landhuis in Georgiaanse stijl II

Dit is wederom een goed voorbeeld van een landhuis in koloniale stijl, al verschilt dit exemplaar in bepaalde opzichten van het vorige. Ten eerste zien we hier dat de Georgiaanse kozijnen uitgerust zijn met sfeervolle blauwe luiken. Ten tweede zien we enkele neoklassieke elementen: een uitbouw met een dak in de vorm van een gouden driehoek ondersteund door zuilen. De muren zijn krijtwit, om de vermeende puurheid van de Oudheid te symboliseren. Dergelijke neoklassieke gebouwen zien we veel in Washington DC. Denk bijvoorbeeld aan het Witte Huis.

Nederlands landhuis in Georgiaanse stijl I

Ook in Nederland vind je gebouwen met kenmerken van de Georgiaanse stijl. Om deze gebouwen dan meteen Georgiaanse gebouwen te noemen gaat misschien wat ver, maar het illustreert goed hoe de verschillende kenmerken van de Georgiaanse stijl een grote stempel hebben gedrukt op de architectuurgeschiedenis. Dit huis op de Veluwe heeft bijna alle kenmerken: rastervormige witte kozijnen met sfeervolle zwarte luiken, rode bakstenen, een piramidevormig (= neoklassiek) dak met donkergrijze dakpannen. Hier ziet men wederom hoe goed Georgiaanse kozijnen in een landelijke omgeving passen.

Nederlands landhuis in Georgiaanse stijl II

Wederom een Nederlands landhuis met Georgiaanse kenmerken. Ditmaal gaat het om een exemplaar met witte bakstenen en lichtgrijze dakpannen. Het geheel heeft een mooie lichte uitstraling die goed past binnen de groene omgeving. Bovendien draagt de lichte kleur bij aan de bijna neoklassieke ambiance, die ook terug te zien is in het driehoekige dak boven het portaal. De Georgiaanse ramen staan dicht op elkaar om extra veel licht binnen te laten.

Georgiaanse kozijnen in de stad I

Van de twee Nederlandse landhuizen die we hiervoor behandeld hebben zou men kunnen zeggen dat ze door de Georgiaanse stijl beïnvloed zijn. Dat gaat echter niet op voor dit huis. Dit is een van de wevershuisjes aan de Amsterdamse Vijzelgracht, die dateren uit de late zeventiende eeuw. We zien hier al de kenmerkende rastervormige witgeverfde kozijnen die later binnen de Georgiaanse stijl zo geliefd werden. Dergelijke kozijnen bestonden dus al langer in verschillende Europese landen, voordat ze geassocieerd raakten met de Georgiaanse stijl.

Georgiaanse kozijnen in de stad II

Dat Georgiaanse kozijnen niet per se wit hoeven te zijn blijft wel uit dit voorbeeld. De zwarte kleur van de kozijnen matcht goed bij de roodbruine bakstenen en geeft het hele gebouw een wat modernere en meer grootstedelijke uitstraling. Het zwartgeverfde hout doet enigszins denken aan metaal. Daarnaast is het zwart minder gezellig als het wit, maar heeft het een meer zakelijke uitstraling die goed binnen een stedelijke omgeving past.

Onbeschilderde Georgiaanse kozijnen

Dat Georgiaanse kozijnen helemaal niet beschilderd hoeven te zijn blijkt wel uit dit voorbeeld. Onbeschilderd hout heeft een meer natuurlijke look en ook meer ambachtelijke uitstraling. Dergelijke onbeschilderde houten kozijnen passen goed binnen een landelijke of mediterraanse context. Onbeschilderde kozijnen komen het beste uit de verf in een omgeving waar ook de andere kozijnen, deurposten, plinten en plafondbalken van onbeschilderd hout gemaakt zijn en waar de muren licht van kleur zijn.

Georgiaanse serre I

De Georgiaanse periode viel samen met de opkomst van de eerste wintertuinen. Deze destijds zeer moderne glazen bouwwerken brachten het probleem met zich mee dat het bouwmateriaal—het glas dus—erg breekbaar was. Grote glazen panelen maken was dus erg riskant en over het geheel genomen niet zo'n goed idee. Gelukkig leende het rastervormige ontwerp van Georgiaanse kozijnen zich perfect voor de wintertuinen. Door de glazen panelen in het rastervormige kozijn aan te brengen had men een stevig raamwerk. Wanneer een van de glazen panelen brak, kon men eenvoudig een nieuw paneel aanbrengen. Muurvullende Georgiaanse kozijnen worden nog altijd zeer veel gebruikt in serres. Niet alleen vanwege het praktisch nut, maar vooral vanwege het sierlijke rasterpatroon van het beschilderde hout.

Georgiaanse serre II

Dit is een goed voorbeeld van een Georgiaanse serre. De witgeverfde houten kozijnen en de glazen panelen matchen goed bij elkaar en bij de sprookjesachtige magenta muren en de lichtgrijze dakpannen. De kozijnen vullen de hele muur en sieren deze op. Het geheel ziet er sierlijk en uitnodigend uit, als een poppenhuis. De kleurrijke planten op de voorgrond komen goed uit de verf tegen de achtergrond van lichte kleuren.

Georgiaanse stijl meets Neogotiek

We sluiten af met een wel heel originele variant op de klassieke Georgiaanse architectuur. Naast de traditionele elementen als roodbruine bakstenen, zwarte dakpannen en uiteraard de rastervormige witte kozijnen zien we hier de houten balken die zo kenmerkend zijn voor traditionele Duitse huizen en een opvallende spitse toren die associaties oproept met de Gotiek. Het is een interessante combinatie van architectonische elementen die opvallend goed met elkaar samengaan.

Need help with your home project?
Get in touch!

Highlights from our magazine