Yeşil bir çatıya sahip olmak için 7 adım

Özlem K. Özlem K.
Familie R., Mittelrheintal, Optigrün international AG Optigrün international AG Evler
Loading admin actions …

Yeşil çatı, çatı üzerine yerleştirilen bitkisel tabakalardır. Binalar, şehirde yeşil alan olarak katkıda bulunma potansiyeli olan belirli bir toprak parçasını kullanarak yükselir, kısacası yeşil alanın yerine geçerek o alanı betonlaştırır. Yeşil çatı uygulamaları ile binaların bu potansiyelleri, birer eko-sistem yaratan yapılı çevre – yeşil alan dengesi üzerinden değerlendirilmektedir. Yeşil çatılar, estetik açıdan kente katkıda bulundukları gibi, insan psikolojisinde dinlendirici ve huzur verici bir etkiye yol açarlar. Ayrıca, bitkiler toz ve gürültü etkisini azaltmak için de önemli elemanlardır.Yeşil alanlar için kentin kurulduğu doğal çevrenin kent içindeki uzantılarıdır diyebiliriz. Bitkiler, yanızca estetik özellikte değildir, aynı zamanda kentte havanın kalitesini olumlu yönde etkiler.

Yeşil çatılar, konutlardan ticari tesislerere kadar geniş bir bina yelpazesinde kullanılabilir. Tahliye, su ve nem tutucu ve bitki köklerine karşı koruma işlevlerini bir arada tutan yeşil çatılar, nefes alan, dayanıklı ve hesaplı bir çözümdür. Doğru uygulanmış yeşil çatı sistemlerinin ömürleri en kırk yıl olmaktadır. Yeşil çatılar, ilave bir aracı olmaksızın, binanın enerji performansını, hava kalitesini ve kent ekolojisini iyileştirir, yağmur suyunun yarattığı problemlere, yenilikçi çözümler üretir.

Bu sayfamızda, homify'da yer alan yeşil çatı örneklerinden bir derleme eşliğinde, kendi evinizin ya da apartmanınızın çatısını yeşil bir çatıya nasıl dönüştürebileceğinizin cevaplarını aradık. Yüksek Mimar Eyüp Erkul ve Dokuz Eylül Üniversitesi, Mimarlık Bölümünden Yrd. Doç. Dr. Abdullah Sönmez'ın yeşil çatı araştırmaları ile Çevre Çözümlemesi ve Denetimi Bilim Dalı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümünden Arş. Gör. Dr. Selda Kabuloğlu Karaosman'ın çalışmalarından derlediğimiz bu yazı, yeşil bir çatı yapmak isteyen okuyucularımız için bir kılavuz niteliğinde olacaktır.

1. Çatı konstrüksiyonunuzun yeşil çatıyı taşıyabileceğinden emin olun

Yeşil çatının konstrüksiyonu diğer çatılardan farklıdır ve uygulama için bazı özel koşulların sağlanması gereklidir. Yeşil çatılar ilave yüklere karşı güçlendirilmiş olmalı; çatıda oluşabilecek su buharı, su sızması ve kök büyümesi gibi olaylara karşı çatının tabakaları düzenlenmeli; toprağın belirli bir düzeyde nemli tutulması sağlanarak bitkilerin uzun süre hayatta kalabilmesi için belirli periyodlarla bakımı yapılmalı; bitkileri destekleyici bir rolü olduğu için toprağa substrat malzemesi eklenmeli; sürdürülebilir bir çatı oluşturabilmek için uygun iklim bölgesi seçilmeli; yapılan yeşil çatı binaya, insana ve çevreye sosyal, termal, hidrolojik ve atmosferik açıdan fayda sağlamalı; yeşil çatı altında yer alan bileşenlerin ultraviyole ve termal bozulmaya karşı korunumu sağlanmalıdır.

2. Düzgün bir tahliye sistemi kurun

Yeşil çatı sistemleri çeşitli katmanlardan oluşmaktadır. En alt katmanı çatı konstrüksiyonu olarak kabul edersek, diğer katmanlar sırasıyla su yalıtımı, kök tutucu tabaka, nem tutucu tabaka, filtre ve tahliye tabakası, bitki taşıyıcı tabaka ve bitkilerden oluşur. Filtre ve tahliye tabakası, üst katmanlardan gelen ve bir filtre tabakası tarafından süzülen yağmur sularının yağmursuz günler için depolanmasını; birikme fazla ise, bitkilerin çürümesini önlemek amacıyla, drene edilerek atılabilmesini sağlar.

Kentlerde bulunan yeşil çatıların en önemli etkilerinden birisi, fırtınalarda yağmur suyunu tutup
kanalizasyon sistemine ulaşmasını geciktirmesi hatta tamamen engellemesidir. Şehirlerde zemin giderek daha sert ve geçirimsiz hale geldiğinden, daha az su toprağa geçebilmektedir. Bu da kanalizasyon ve tahliye sistemlerine daha fazla yük anlamına gelir. Yeşil çatılar bu noktada devreye girer, çünkü yağışların büyük bir bölümü çatılara düşer ve burada kalır, toprak tarafından emilir ve bitkiler tarafından kullanılır ve sonra buharlaşır. Zemine çoğu zaman hiç ulaşmaz. Daha fazla yağışta daha fazla su tahliye edilir. Çoğu zaman su baskınları önlenir.

3. Toprak ve uygun gübre yerleştirin

Çatı bahçelerinin oluşturulmasında uygulanan yöntemler, intensif (yoğun) ve ekstensif (seyrek) yeşil uygulamaları olarak ikiye ayrılır. İntensif uygulamalarda bol miktarda toprak kullanılır, bu nedenle çatıya binen yük fazladır. İntensif uygulamalar statik açıdan uygun ve yeni tasarlanan binalarda kullanılır. Ekstensif uygulamalar ise çok fazla bakım gerektirmeyen, yapıya çok fazla yük getirmeyen çatılardır. Yeşil çatılarda toprak yerine, bitkileri destekleyici bir rolü olan, daha iyi tahliye özelliğine sahip, su tutma ve düşük ağırlık gibi avantajları olan subtrat karışımları tercih edilmektedir.

4. Eğimin doğru olmasına özen gösterin

Intensif (yoğun) uygulamalarda kütlenin ağırlığından dolayı yere paralel çatılar gerekir. Ekstansif (seyrek) uygulamalarda ise yüzde otuza kadar olan eğimler uygundur.  

Çatılarla ilgili farklı seçenekler için Ev mimarisine başlarken en önemli adım: Çatı modelleri başlıklı yazımıza da göz atmayı unutmayın.

Çatının yüzeyini hazırlayın

Ekstensif olarak yeşillendirilen çatılarda bakım istemeden yaşayabilen bitkiler kullanılmalıdır. Bu nedenle seçilen bitkiler, çatı ortamına adapte olabilen ve kendilerini sürekli yenileyen türden olmalıdır. Bu anlamda ideal özelliklere sahip sedum (dam koruğu bitkisi) esaslı çeşitli bitkiler, yosunsu bitkiler ve çalılar, aynı zamanda çatının düzgün olarak kaplanmasını da sağladıkları için çok uygundur.

6. Bitkileri ekin

Sunbtrat topraklar çiçekli bitkilerin kullanılmasına da imkan verir. Uygulama, ilkbahardan sonbahara kadar istenilen zamanda yapılabilir, ancak en hızlı büyüme, bitkilerin Mart-Nisan aylarında dikilmesyle elde edilir. Dikim kışa girilirken yapılırsa, don tehlikesi vardır. Ancak bu gibi hususlar, yapının bulunduğu iklim bölgesine göre farklar gösterebilir. Çatıların yeşillendirilmesinde en çok uygulanan yöntem, yüzeyin sedum fideleriyle kaplanmasıdır. Sedum halısı adı da verilen bu yeşillendirme sisteminde bitki taşıyıcı katmanın kalınlığı altı santimetre civarındadır.

Örnekte, İstanbullu emlak firması CCT Investments portföyünde yer alan bir projenin üç boyutlu resmini görmekteyiz. 

7. Bakımını yapın ve tadını çıkarın

Açık alanlar, yeşil doğal çevreler, insanların stres dolu yorucu işlerinden sonra geri alıp tekrar doldurdukları bataryalar gibi olan yerlerdir. Bu sağlıklı insanlar için doğru olduğu gibi, hastalıklarının iyileşmesi için de önemlidir. Çalışmalar gösteriyor ki, yeşil alanları düzenli olarak olarak ziyaret etmekle, daha az ilaca gereksinme duyulur ve içeride bulunan hastalara göre iyileşme daha hızlıdır. Çatı bahçeleri ve yeşil çatılar, asfalt ve beton görüntüsünün olduğu yerlerde yeşil alanlar sağlar. Bu durum doğayla dengeleyici, ve stres dolu şehirde rahatlatıcı bir çevre sağlar. Teras çatılarda, ilave kullanılabilir mekanlar yaratılabilir: Dinlenme, oyun, sigara içilmeyen binalarda sigara içilen alanlar gibi.

Bu yeşil çatıları siz nasıl buldunuz?

Ev projenizle ilgili yardıma mı ihtiyacınız var?
Bizimle temasa geçin!

Öne çıkan makaleler